ပလပ္စတစ္နဲ႔က်န္းမာေရး။

ပလပ္စတစ္ပစၥည္းေတြဟာ (petroleum) ေရနံကေန ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ဓါတုပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
ပလပ္စတစ္ (၁၀) မ်ိဳးရွိပါတယ္။
၁။ Polyvinyl chloride (PVC)။ မ်ားကို ေရခ်ိဳးခန္းသံုးပစၥည္း၊ ေရကူးကန္သံုးပစၥည္း၊ ေရပိုက္မ်ား၊ ပန္းျခံသံုးပစၥည္း၊ ခေလးကစားစရာ၊ အစားအစာထုပ္ပိုးပစၥည္း၊ အလွကုန္ပစၥည္းမ်ား ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ဒီပလပ္စတစ္မ်ိဳးက ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္နိုင္ျခင္း၊ ေမြးရာပါေရာဂါမ်ား၊သေႏၶသား ကိုယ္အဂၤါမစံုျခင္း၊ အဆုပ္ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း၊ အေရျပားေရာဂါ၊ နားထိုင္းျခင္း၊မ်က္စိပ်က္ျခင္း၊ အသဲႏွင့္အူလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါမ်ားျဖစ္နိုင္တဲ့ အတြက္အစားအေသာက္မ်ား၊ေဆးမ်ား၊အလွျပင္ ပစၥည္းႏွင့္ခေလးကစားစရာမ်ားမွာ သံုးခြင့္မျပဳပါဘူး။
ယခုေလာေလာဆယ္တြင္ ျပင္သစ္နိုင္ငံမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ရင္သားႀကီးေအာင္ ရင္သားတြင္ထဲ့သြင္းသည့္ ပလပ္စတစ္ရင္သားတုမ်ားကို ေစ်းေပၚသည့္ PVC ျဖင့္ ျပဳလုပ္ထား သျဖင့္ ၎ပလပ္စတစ္ရင္သားတု ေပါက္ၿပီး လူနာတစ္ဦးေသဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၎ PVC ပလပ္စတစ္ရင္သားတု ထဲ့ထားေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဆီမွ ျပန္လည္ထုတ္ယူၿပီး PVC မပါ သည့္ပလပ္စတစ္ရင္သားတု မ်ားျဖင့္ အစားထိုးရန္ ျပင္သစ္က်န္းမာေရးဌာနက စတင္ေဆာင္ ရြက္လ်က္ရွိပါတယ္။
၂။ Phthalates (DEHP, DINP, and others)။ သူတို႔ကို ေဆးရံုသံုးပစၥည္းမ်ားႏွင့္ သုတ္ေဆး မ်ားမွာ အသံုးျပဳပါတယ္။ ရင္ၾကပ္ေရာဂါ၊ ေဟာ္မုန္းမ်ားမွန္မွန္ကန္ကန္ အလုပ္မလုပ္ နိုင္ျခင္း၊ ႏွင့္ ျမံဳျခင္း မ်ား ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။
၃။Polycarbonate, with Bisphenol A ။ ေရပုလင္းမ်ားျပဳလုပ္ပါတယ္။ Bisphenol A က ကင္ဆာေရာဂါ၊ ေဟာ္မုန္းမ်ားပ်က္ဆီးျခင္း၊ ေစာစီးစြာအပ်ိဳလူပ်ိဳျဖစ္ျခင္း၊ အ၀လြန္ျခင္း၊ ဆီခ်ိဳ ေရာဂါႏွင့္ စိတ္ႀကြျခင္းမ်ား ျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ အစားအေသာက္မ်ားမွာ အသံုးမျပဳရန္ ပိတ္ပင္ ထားပါတယ္။
၄။ Polystyrene။ ၎တို႔သည္ ပလပ္စတစ္အမာစားမ်ားႏွင့္ ပလပ္စတစ္အၾကည္စားမ်ား ျဖစ္ ၿပီး အစားအစာ ထုပ္ပိုးပစၥည္း၊ ေဖါ့ဘူးမ်ား၊ ကက္ဆက္၊ ဆီိဒီဘူးမ်ား၊ အိမ္ အပူကာကြယ္ ပစၥည္းမ်ား၊ သုတ္ေဆး၊ ပလပ္စတစ္ ပုဂံခြက္ေယာက္မ်ား ျပဳလုပ္ပါတယ္။ မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္း၊ လည္ေခ်ာင္းမ်ား ကိုေရာင္ရမ္းေစပါတယ္။ မူးျခင္း၊ ေမ့ေမ်ာျခင္းမ်ားျဖစ္ေစနိုင္ၿပီး ၎ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္သည့္ အလုပ္သမားမ်ားမွာ အက်ိတ္ကင္ဆာႏွင့္ ေသြးကင္ဆာမ်ားအျဖစ္မ်ားပါတယ္။
၅။ Polyethelyne ( PET)။ ေရပုလင္း၊ဆိုဒါပုလင္း၊ေကာ္ေဇာ္၊ chewing gum၊ Ziploc brand အပါအ၀င္ အစားအစာထဲ့သိမ္းေသာ ပလပ္စတစ္အိပ္မ်ား၊ေနာက္ေဖးေခ်ာင္းသံုးပစၥည္းမ်ား၊ ခေလးကစားစရာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ၎တို႔ကို ကင္ဆာျဖစ္ေစနိုင္တယ္လို႔ သံသယျဖစ္ၾက ပါ တယ္။
၆။ Polyester။ အ၀တ္အစား၊ အိပ္ယာသံုးပစၥည္း၊ အစားအစာထုပ္ပိုးပစၥည္း၊ ခေလးတစ္ခါသံုး disposable diapers မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ၎တို႔ ေၾကာင့္ မ်က္စိ၊ အေရျပားႏွင့္ အသက္ရႈလမ္း ေၾကာင္း ေရာင္ရမ္းျခင္း မ်ား ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။
၇။ Urea-formaldehyde။ အိမ္အေဆာက္အဦးပစၥည္းမ်ားမွာေတြ႔ရပါတယ္။ ေမြးရာပါအဂၤါ မစံု ျခင္း ျဖစ္နိုင္ၿပီ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္နိုင္တယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။
၈။ polyurethane။ ကူရွင္မ်ား၊ေခါင္းအံုးမ်ား၊မႈိ႔ယာမ်ားျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ အဆုပ္၊အေရျပားနဲ႔ မ်က္စိေရာဂါ မ်ားျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။
၉။Acrylic ။ အ၀တ္အစားမ်ား၊ေဆာင္၊ေကာ္ေဇာ္၊သြားတု၊ မ်က္ကပ္မွန္၊ အစားအစာျပဳျပင္ ခ်က္ျပဳတ္ေသာ စက္မ်ား၊သုတ္ေဆးမ်ားမွာေတြ႔ရပါတယ္။ အသက္ရႈၾကပ္ျခင္း၊အံျခင္း၊ ၀မ္းသြား ျခင္း၊ အားေပ်ာ့ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္းမ်ားျဖစ္နိုင္ပါတယ္။
၁၀။ Tetrefluoro-ethelyne။ အေၾကာ္အိုးမ်ားႏွင့္ မီးပူမ်ား မကပ္ေအာင္ သုပ္လိမ္းပါတယ္။ မ်က္စိ၊ႏွာေခါင္း၊ အဆုပ္လမ္းေခ်ာင္း ႏွင့္လည္ေခ်ာင္းမ်ားေရာင္ရမ္းနိုင္ပါတယ္။

“အသစ္ဘယ္လိုေကာင္းေပမဲ့ အေဟာင္းတလည္လည္ ” ဆိုတာလို ပလပ္စတစ္ပစၥည္းေတြကေပါ့ပါးတယ္၊ အလြယ္တကူသံုးနိုင္တယ္၊ ဆိုေပမဲ့ ယခင္ကအသံုးျပဳခဲ့တဲ့ သစ္ရြက္၊ စကၠဴ၊ ေၾကြ ပစၥည္း၊ ေျမပစၥည္း၊ ဒန္ပစၥည္းေတြလို အႏၱရာယ္မကင္းပါဘူး။

      ၿပီးေတာ့ ပလပ္စတစ္ပစၥည္း က (biodegradable) ေျမၾသဇာမျဖစ္နိုင္လို႔ေန႔စဥ္လူေတြ အသံုးျပဳတဲ့ ပလပ္စတစ္ပစၥည္းေတြ ကမၻာေပၚမွာစုပံုၿပီး ကမၻာႀကီးညစ္ညမ္းမႈအျပင္ အျခားေသာ အႏၱရာယ္မ်ားကိုပါ ျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။ (နိုင္ငံေပၚမူတည္ၿပီး လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ႏွစ္ကို ပလပ္စတစ္ ပစၥည္း တစ္ကီလို ကေန ၁၈ ကီလိုအထိ စြန္႔ပစ္ပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ကို တစ္ကမၻာ လံုးအတိုင္းအတာအေနနဲ႔ ပလပ္စတစ္ တန္ေပါင္း သိန္း ၁၀၀ ေက်ာ္စြန္႔ပစ္ပါတယ္)။

ဒီအႏၱရာယ္ေတြေၾကာင့္ ပလပ္စတစ္ပစၥည္းကို လံုး၀အသံုးမျပဳေတာ့ဘူး ဆိုရင္လည္း ပလပ္စတစ္ပစၥည္းရဲ့ အဖိုးတန္တဲ့အက်ိဳးေတြကို ရရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေရးႀကီးတာက ပလပ္စတစ္ပစၥည္းေတြရဲ့ အႏၱရာယ္နဲ႔ အသံုး၀င္ပံုကို သိရွိိၿပီး အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်ဖို႔လိုပါတယ္။

၁။ ကိုယ္အသံုးျပဳမဲ့ ပလပ္စတစ္ပစၥည္းက အသံုးမျပဳဖို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ ပလပ္စတစ္ပစၥည္း ဟုတ္ မဟုတ္ သတိထားရပါမယ္။
၂။ ပလပ္စတစ္ပစၥည္းအစား အသံုးျပဳနိုင္တဲ့ သဘာ၀ပစၥည္းရွိရင္ သဘာ၀ပစၥည္းကို အသံုးျပဳပါ။ ဥပမာ။ ေစ်း၀ယ္အိပ္ကို ပလပ္စတစ္အိပ္အစား ပိတ္အိပ္၊ ႀကိမ္ခ်င္းစသည္ အသံုးျပဳပါ။
၃။ မလိုအပ္ပဲ ပလပ္စတစ္အိပ္ေတြအမ်ားႀကီးမသံုးဖို႔။ ဥပမာ အမိႈက္ကို ပလပ္စတစ္အိပ္နဲ႔ ပစ္တယ္ဆိုရင္ တစ္အိပ္နဲ႔ေလာက္ရင္ တစ္အိပ္ထဲသံုးပါ။ ယခုအခါျပင္သစ္နိုင္ငံ supermarket မ်ားတြင္ ေစ်း၀ယ္လွ်င္ ပလပ္စတစ္အိပ္မ်ား အလကားမေပးပဲ ၀ယ္ယူေစသျဖင့္ ပလပ္စတစ္ အိပ္သံုးစြဲသူ သိသိသာသာနည္း သြားပါတယ္။
၃။ ခေလးကစားစရာမ်ားကို သစ္သားတို႔ ပိတ္စတဲ့သဘာ၀ပစၥည္းေတြနဲ႔လုပ္ထားတာ ေတြကို အသံုးျပဳပါ။
၄။ အ၀တ္အစား၊အိမ္သံုးပစၥည္းမ်ားကိုအသံုးျပဳရင္ သဘာ၀ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတာေတြကို သံုးပါ။ ဥပမာ၊ ပိတ္ (cotton)၊ သိုးေမႊး စသည္အသံုးျပဳပါ။
၅။ ပလပ္စတစ္နဲ႔လုပ္ထားတဲ့ တစ္ခါသံုး အိုးခြက္ပုဂံေတြအစား ဖန္ထည္ပစၥည္း၊ေၾကြပုဂံမ်ား၊ ဒန္အိုး၊ သတၳဳအိုး၊ စတီအိုး မ်ားအသံုးျပဳပါ။
၆။ Microwave မွာအစားအစာေတြေႏႊးမယ္ဆိုရင္ ေၾကြထည္ပစၥည္းေတြသံုးပါ။ အစာေပၚ မွာ ပလပ္စတစ္ film အစား ေၾကြပုဂံျဖင့္အုပ္ပါ။
၇။ ပလပ္စတစ္ပစၥည္း မသံုးမျဖစ္ သံုးရမယ္ဆိုရင္ ေန႔စဥ့္ အသံုးျပဳမႈေၾကာင့္ (wear and tear) ဆိုတဲ့ ေဟာင္းႏြမ္းမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ခုခုနဲ႔ျခစ္မိ၊ပြတ္တိုက္မိရင္ျဖစ္ေစ ပလပ္စတစ္ ပစၥည္းေတြက အဆိပ္ ေတြပိုထြက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးေၾကာတဲ့အခါ သတိထားရပါမယ္။ ၾကမ္းတမ္းေသာ အိုးတိုက္ပစၥည္း မ်ားမသံုးသင့္ပါဘူး။ ပြန္းပဲ့ေနေသာ၊ ေဟာင္းႏြမ္းေနေသာ ပလပ္စတစ္အိုးခြက္မ်ား ျဖင့္ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း လည္းမျပဳသင့္ပါဘူး။

၁။ http://food.sify.com/articles/Dangers_of_using_plastic.
၂။ http://www.ecologycenter.org/factsheets/plastichealtheffects.html/
၃။ Say No! - to Plastic Bags။ http://www.vigyanprasar.gov.in/