ပညတ္ ႏွင့္ ပရမတ္ (Apparent Truth and Actual or Real Truth)။

ကုန္ေပၚမွာရွိတဲ့လူတစ္ေယာက္ကေန ေရထဲမွာရွိတဲ့ ပစၥည္းတစ္ခု ဥပမာ ငါးတစ္ေကာင္ကိုၾကည့္မယ္
ဆိုရင္ သိပ္သည္းဆမ်ားတဲ့ေရရဲ့အလင္းျပန္မႈေၾကာင့္ ငါးတကယ္ရွိတဲ့ေနရာထက္ အျမင့္မွာရွိတယ္လို႔
ထင္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သိပၸံပညာမွာ ေရမ်ာက္ႏွာျပင္ကေနငါးတကယ္ရွိတဲ့ေနရာကို အမွန္အကြာ       အေ၀း (Actual or Real Depth) လို႔ေခၚၿပီး၊ ငါးရွိတယ္လို႔ထင္တဲ့အကြာအေ၀းကိုေတာ့ (Apparent Depth) ရိွတယ္ထင္ေသာ အကြာအေ၀းလို႔ေခၚပါတယ္။

ဒီအတိုင္းပါပဲ က်မတို႔မွာတကယ္ရွိတဲ့ ပရမတ္ရုပ္နဲ႔နာမ္အစုအေ၀းကို အ၀ိဇၨာလို႔ေခၚတဲ့ အမွန္မျမင္ ေအာင္ဖုန္းထားတဲ့ ကိေလသာေၾကာင့္ ငါ့ကိုယ္၊သူ႔ကို္ယ္ လို႔ထင္ၾကပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ပညတ္
(Aparent Truth) လို႔ေခၚၿပီး၊ အမွန္တကယ္ရွိတဲ့ ရုပ္၊နာမ္ေတြကိုေတာ့ အမွန္သစၥာ (၀ါ) ပရမတ္သစၥာ(Actual or Real Truth) လို႔ေခၚပါတယ္။

ပရမတ္တရားဟာ၀ိပႆနာပြါးမ်ားရာမွာအထူးလိုအပ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့
၀ိပႆနာပြါးမ်ားျခင္းရဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္က အနိစၥ၊ဒုကၡ၊အနတၱဆိုတဲ့လကၡဏာ ႀကီးသံုးပါးေတြ႔ဖို႔ပါ။
အဲ့ဒီလကၡဏာေတြက ပရမတ္တရားမွာသာရွိပါတယ္။

ပညတ္ တရားကို ေလာကသစၥာ (၀ါ) သမၼဳဒိသစၥာလို႔ေခၚပါတယ္။ ပညတ္ဆိုတာ ေန႔စဥ္တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦးေျပာဆိုနိုင္ရန္ လိုအပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သီလ ေဆာက္ တည္ရာမွာ၊ ေက်းဇူးတရားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေနရာေတြမွာအထူးလိုအပ္ပါတယ္။ သူလည္း ရုပ္နာမ္ပဲ၊ငါလည္း ရုပ္နာမ္ပဲဆိုၿပီး ထင္သလိုလုပ္ၾကရင္ ေလာကႀကီးေဇာက္ထိုးျဖစ္သြားပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာရွိမ်ားက
ပရမတ္မသိရင္ နိဗၺာန္မရဘူး။ ပညတ္ မသိရင္ေတာ့ ငရဲေရာက္လိမ့္မယ္လို႔ ဆိုဆံုးမ တာပါ။


ဃနပညတ္၊သ႑ာနပညတ္၊နာမပညတ္ရယ္လို႔ပညတ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိ  ပါတယ္။                                                                      

၁။နာမပညတ္ = အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ဦးလွ ဦးျမစသည္။                                                                                

၂။သႏၱတိပညတ္ = အစဥ္၊မေန႔၊ယေန႔၊နက္ဖန္။                                                  

၃။သမူဟပညတ္ = ေခါင္း၊ခါး၊ေျခ၊လက္စသည္အေပါင္းအစု။                                      

၄။သ႑နပညတ္ = ေက်ာင္းပံု၊အိမ္ပံုစသည္။                                                                   

၅။ ပုဂၢလပညတ္ = လူ၊နတ္ စသည္။                                                                                    

၆။ သတၲပညတ္ = သတၲေလာကရွိ သတၲဝါမ်ား ဥပမာ ေခြး၊ႏြားစသည္ ကိုအစြဲျပဳေခၚျခင္း။                                  

၇။ အတၲပညတ္ = ငါ၊သူတစ္ပါး။                                                                    

၈။ ဃနပညတ္ = အစိုင္အခဲ။ပုေသာ၊ဝေသာ စသည္။                                                     

၉။ဒိသာပညတ္ = အေရွ႕၊အေနာက္စသည့္အရပ္မ်က္နွာ။                                                       

၁၀။အာကာသပညတ္ = ကိုင္၍ထိ၍မရေသာတြင္း၊ဂူ၊လိုဏ္။                                                              

၁၁။ ကာလပညတ္ = နံနက္၊ည။                                                                 

၁၂။ နိမိတၲပညတ္ = ပဋိဘာဂနိမိတ္စသည္။         

                                                 

ပရမတ္(ပရမတၲ)သည္ တကယ္ရွိေသာတရားမ်ားျဖစ္သည္။ ပရမတ္တရားမ်ားတြင္ အေကာင္အထည္
ပံုသ႑ာန္တို႔မရွိၾက သေဘာတရား မွ်သာျဖစ္သည္။ သို႔ အတြက္အထက္ျမက္ဆံုးသိပၸံကိရိယာမ်ားျဖင့္ စမ္းသပ္ၾကည့္ရႈလွ်င္လည္းမျမင္ နိုင္ပါ။ အလြန္သိမ္ေမြ႔နက္နဲေသာပရမတ္တရားမ်ားကိုသိပၸံကိရိယာ ထက္သာလြန္သည့္ပညာ မ်က္မွန္ျဖင့္ ၾကည့္မွသာလွ်င္ျမင္ေတြ႔နိုင္သည္။ အေမ ေမြးေသာ မံသစကၡဳေခၚ အသားမ်က္စိနွင့္ျမင္ျခင္းမဟုတ္။

ခႏၶာကိုယ္ကို ဥာဏ္နဲ႔ စိုက္ၿပီးၾကည့္လို႔ ျမင္တာေတြဟာ ပရမတ္ေတြပဲ။ ဥာဏ္နဲ႔ မျမင္တာေတြက ပညတ္ေတြပါ။ ဥပမာ ပူတာေတြ႔မယ္၊ေအးတာေတြ႔မယ္။ လႈပ္တာေတြ႔မယ္။ မာတာေတြ႔မယ္၊အဲ့ဒါအားလံုး ပရမတ္ေတြပဲ။ စာလိုခြဲရင္ေတာ့ ေတေဇာဓါတ္၊၀ါေယာဓါတ္၊ပထ၀ီဓါတ္ေတြေပါ့။ အဲ့ဒါေတြကို သူတပါးကို
ယူျပလို႔လဲမရဘူး။ ကိုယ့္ရဲ့အေမေမြးတဲ့မ်က္စိနဲ႔လည္းမျမင္ဘူး။



ပရမတ္တရားေလးပါးသာရွိသည္။ ၎တို႔မွာ-

၁။ရုပ္၊ ၂။စိတ္။ ၃။ေစတသိတ္။ ၄။နိဗၺာန္။ တို႔ျဖစ္သည္။ စိတ္ႏွင့္ေစတသိတ္ကိုေပါင္းၿပီးနာမ္ဟုေခၚသည္။ ထိုေၾကာင့္က်မတို႔ကိုယ္ခႏၶာသည္ရုပ္နာမ္ဟူေသာပရမတ္တရား ႏွစ္ပါးျဖင့္သာဖြဲ႔စည္းထားသည္။

စိတ္၊ေစတသိတ္၊ဟူေသာနာမ္နွင့္နိဗၺာန္ဟူေသာ နာမ္မွာ အဓိပၸါယ္ျခားနားသည္။ စိတ္၊ေစတသိတ္မ်ားသည္အာရံုရွိရာသို႔ိုညြတ္သည္။ မဂ္စိတ္၊ဖိုလ္ စိတ္မ်ား သည္ နိဗၺာန္သို႔ညြတ္သည္။ နိဗၺာန္သည္ အညြတ္ခံရေသာ တရားျဖစ္သည္။

ပရမတ္တရားတြင္သာ အနိစၥ၊ဒုကၡ၊အနတၱဟူေသာ လကၡဏာေရးသံုး ပါးထင္သျဖင့္ ဝိပႆနာ အတြက္ ပရမတ္ကိုအာရံုျပဳရၿပီး သမထဝိပႆနာအတြက္ ပညတ္ကို အာရံုျပဳရသည္။                                                      

ရုပ္ဟူသမွ်မသိၾက၊သိကနာမ္ေခၚေလ၊
လူနတ္ျဗဟၼာသူငါမဟုတ္၊
နာမ္နွင့္ရုပ္မုခ်ဥာဏ္ျမင္ေစ။

အဘိဓဇမဟာရဠဂုရုခႏၱီးဆရာေတာ္ဘုရား၏ယထာဘူတဥာဏ္အျမင္မွန္မွ။
ပညတ္ျမင္၊ပညတ္သိ၊မိစၦာဒိဠိအမွားသိ။
ပရမတ္ျမင္၊ပရမတ္သိ၊သမၼာဒိဠိအမွန္သိ။ 
မရွိပညတ္၊ရွိပရမတ္၊နွစ္ရပ္ခြဲ၍မွတ္။               
ပညတ္မွာအဟုတ္မရွိတာ၊ပရမတ္မွာအဟုတ္ရွိတာ။
အေျပာမွာပညတ္နွင့္ေျပာပါ၊အယူမွာပရမတ္ထိေအာင္ယူပါ။ အေျပာမွာသူငါဟုပညတ္နွင့္ေျပာေသာ္လည္း၊             
အယူမွာရုပ္နာမ္ပရမတ္ထိေအာင္ယူပါ။


ဒုတိယမံုေရြးဆရာေတာ္၏ေမတၲာစာ။
ပရမတ္ဥာဏ္မဝင္၍၊သူေတာ္စင္မဟုတ္ၾကလွ်င္၊
ျမဳပ္ရမည္စံုးစံုး၊စိတ္ခ်ေတာ့ဒုန္းဒုန္း၊
ေသမင္းကလဲျမင္တိုင္းမုန္း။
နွစ္လံုးကၾကြပ္ဆတ္ဆတ္၊
ဒိ႒ိကိုလဲမခြါတတ္၊
အဝီစီမွာေအာက္ခ်ိဳးကပ္၊
ပရမတ္ကိုၾကပ္ၾကပ္ၾကည့္၊
ခ်ိန္ခြင္ႀကီးလိုမတ္မတ္တည့္။

အၿငိမ္းစားပညာဝန္ေထာက္ဦးစံရွိန္။
ပရမတ္မသိ၊ (ဝ) မရွိ ၊ (ဝိ) လည္းမျဖစ္နိဳင္ ။
(ဝိ) မျဖစ္က၊ အနတၲ၊မုခ်ဥာဏ္မပိုင္။
ဥာဏ္ျမင္မရ ၊သံသာရ ၊ ဒုကၡဆံုးမတိုင္။
ဒုကၡ ဆံုးရန္၊အလုပ္မွန္၊က်င့္ၾကံဇြဲခိုင္ခိုင္။  

         

ရုပ္ (ပရမတ္ရုပ္)
သည္အပူအေအးစေသာဆန္႔က်င္ဘက္အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ေဖာက္ျပန္ တတ္သည့္            သေဘာရွိသည္။ ရုပ္သည္ သိတတ္ေသာသေဘာမရွိ၊ ၎ဘာသာလႈပ္ရွားနိုင္ျခင္းမရွိ။         
ဥပမာ အားျဖင့္ ကားႏွင့္တူသည္။ နာမ္တရားသည္ကားေမာင္းသူႏွင့္တူသည္။ ရုပ္စုစုေပါင္း               (၂၈) ပါးရွိသည္။ ရုပ္ကိုအက်ဥ္းအားျဖင့္ဘူတရုပ္ႏွင့္ ဥပါဒါရုပ္ဟူ၍ (၂) မ်ိဳးခြဲျခားနိုင္သည္။ ႀကီးက်ယ္ထင္းရွားေသာရုပ္မ်ားကိုဘူတရုပ္မ်ားဟုေခၚ၏။ ၎တို႔မ်ားစြာ စုဖြဲ႔မိလွ်င္ အႀကီး အက်ယ္ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင့္ မဟာဘူတ (ဝါ) မဟာဘုတ္ (၀ါ) ဓါတ္ေလးပါး ဟုလည္း အမည္ရသည္။            

လယ္တီဆရာေတာ္။                                             
ေဖါက္ျပန္ေထြျပား၊ျဖစ္တတ္ျငား၍၊                               
စကားပံုေသရုပ္ေခၚေပ၏ 

ေတာင္ၿမိဳ့မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္အရွင္ဇနကာဘိဝံသ။
ပူ၊ေအး၊ထန္ျပင္း၊ေျမြ၊ျခင္၊ကင္းႏွင့္၊ထမင္း၊ေရဆာ၊ေၾကာင္းမ်ားစြာေၾကာင့္၊
သိသာေဖါက္ျပားထိုတရား၊မွတ္သားရုပ္ဟုေခၚ။                                                                                         

မဟာဘုတ္ေလးပါး။ မဟာ=ႀကီးေသာ၊ဘူတ=ထင္ရွားေသာ။

၎တို႔မွာ-ပထဝီ၊အာေပါ၊ေတေဇာ၊ဝါေယာ၊တို႔ျဖစ္သည္။

ဓါတ္ေလးပါးသည္ အတူတကြ တၿပိဳင္တည္းျဖစ္ၿပီး အခ်င္းခ်င္းေက်းဇူးျပဳသည္။ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု

ခြဲထုတ္၍မရ။ ရုပ္တရားတစ္ပါး (ဝါ) ပရမတ္တစ္ပါးပါးကို ပရမတ္ ေပါက္ေအာင္သိလွ်င္ မဂ္ဖိုလ္

ေရာက္နိုင္သည္။ ရုပ္ (၂၈) ပါးတြင္ မ်က္စိနဲ႔ျမင္လို႔ရ တာဆိုလို႔ အဆင္းရုပ္တစ္ခုဘဲရွိတယ္။

အဆင္းရုပ္ဆိုတာလဲျမင္လို႔ရတဲ့ သေဘာတရားေလးဘဲ။ အေကာင္အထည္၊ အတံုးအလံုး၊ အခဲ

အရည္အဖတ္တစ္ခုမွ မဟုတ္ဘူး။ တရစပ္ျဖစ္ပ်က္ေနတာဘဲ။ ဒါကိုဥဏ္နဲ႔သိၿပီးအဆင္းရုပ္ အနိစၥ        

လို႔ရႈနိုင္ပါတယ္။ အဆင္းရုပ္ကိုမသိရင္ ပညတ္တံုးပညတ္ခဲကို အဆင္းရုပ္လို႔ အထင္မွား တတ္တယ္။

အဆင္းရုပ္လို႔သာ ပရမတ္အေနနဲ႔ျပတ္ျပတ္သားသားျမင္ရင္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ေမာဟ ကင္းသြားပါတယ္။

ဥပမာ။ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကိုျမင္ရင္အဆင္းလို႔ မျမင္ဘဲ အမ်ိဳးသမီးလို႔ သိလိုက္ရင္အျမင္မွားမို႔

ေမာဟ။ ထိုအမ်ိဳးသမီးကိုလွတယ္ဟုျမင္လွ်င္ ႏွစ္သက္ ေသာစိတ္ျဖစ္သျဖင့္ ေလာဘ။ မႏွစ္သက္ရင္

ေဒါသျဖစ္သည္။ မိန္းမဟူေသာ ပညတ္အျမင္မွားေၾကာင့္ ေမာဟ၊ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊မ်ားျဖစ္ရသည္။

မိန္းမဟူသည္ လူတို႔သတ္မွတ္ထားေသာပံုပန္႑န္ရွိေသာပညတ္သာ ျဖစ္သည္။ ပညတ္ေပ်ာက္ၿပီး

အဆင္းလို႔ ပရမတ္အတိုင္း ျမင္လိုက္တာနဲ႔ အမွန္ျမင္တာမို႔ ေမာဟ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ မိန္းမပညတ္ေပၚ

မွီျဖစ္တဲ့ ေလာဘ၊ေဒါသ၊မ်ားလဲမျဖစ္ နိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါဟာ ဘုရားသာသနာတြင္းမွာသာ သိနိုင္တဲ့

ပရမတ္ပညာဘဲ။ အဆင္းရုပ္လို႔သိၿပီးတာနဲ႔ ဒီအဆင္းရုပ္ရဲ့ မျမဲျခင္းအနိစၥဟာ တစ္ခါထဲေပၚလာ မွာပါ။

အတံုးႀကီး၊အခဲႀကီးလို႔ထင္ေနတာကို ဃနခဲ တယ္ ေခၚတယ္။ အနတၲဥဏ္ရဖို႔အတြက္ခႏၶာကိုယ္ကို

အတံုးအခဲလို႔ထင္ေနတဲ့ ဃနေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ရပါတယ္။

ပထဝီဓါတ္

မာျခင္း၊ႏူးညံ့ျခင္း၊ၾကမ္းျခင္း၊ေခ်ာျခင္း၊အိျခင္း၊မြတ္ျခင္း၊ညက္ျခင္း၊ေပ်ာ့ ျခင္း၊ စေသာ အေတြ႔

သေဘာမ်ားျဖစ္သည္။ ၎ တို႔သည္ ပထဝီ၏ပရိယယ္မ်ားျဖစ္သည္။ ပထဝီဓါတ္ သည္ အတူျဖစ္

ဖက္ရုပ္ကလာပ္မ်ား၏တည္ရာမွီရာျဖစ္သည္။

ႏူးညံ့၊ခက္မာဤနွစ္ျဖာမွတ္ပါေျမဓာတ္စစ္။ (လယ္တီဆရာေတာ္)

ၾကမ္းတမ္း၊မာခက္၊ေခ်ာညက္တမည္၊တည္ရာကိစၥ၊ေဆာင္ေရးသူကျပဳသည္။ခံထားေဆာင္ေရး၊ေပါ့ေလးထင္သည္၊ပထဝီဓာတ္သိမွတ္ျမတ္ေယာဂီ။ (မဟာဆည္ဆရာေတာ္)

 

အာေပါဓါတ္

ဖြဲစည္းျခင္း(စိုစြတ္ေစးကပ္ျခင္း)၊ယိုစီးျခင္းသေဘာ။ အာေပါဓါတ္ သည္ အတူျဖစ္ဖက္

ရုပ္ကလာပ္မ်ားကိုေပါင္းဖြဲ႔ပ်ံ႔ႏွံ႔ေစသည္။

ဖြဲ႔ေစး၊စီးယို၊ႏွစ္ပါးကိုေခၚဆိုေရဓာတ္စစ္။(လယ္တီဆရာေတာ္)

အရည္တနည္း၊ယိုစီးတမည္၊စိုးထိုင္းဖြံ႔ထြားတိုးပြားေစသည္၊ေစးကပ္ပူးတြဲလံုးခဲ ထင္သည္၊ေလးလ်က္က်သြားဥဏ္အားထင္သည္၊အာေပါဓာတ္သိမွတ္ျမတ္ ေယာဂီ။ (မဟာဆည္ဆရာေတာ္)

 ေတေဇာဓါတ္

ပူျခင္း၊ေအးျခင္းသေဘာ။ ေတေဇာဓါတ္သည္ အတူျဖစ္ဖက္ရုပ္ကလာပ္မ်ားကိုရင့္က်က္ ေစတတ္၊ ထက္ေစတတ္၊ပူေစတတ္၊ႏူးညံ့ေစတတ္သည္။

ေအးမႈ၊ပူမႈ၊ဤနွစ္ခု ေခၚမႈမီးဓာတ္စစ္။(လယ္တီဆရာေတာ္)

အပူအေႏြး၊အေအးတမည္၊ပူေငြ႔ေပးလ်က္ရင့္က်က္ေစသည္။ႏူးညံ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္း ဆင့္ေလာင္း              ေပးသည္၊ေပါ့လ်က္ေပါ့လ်က္ၾကြတက္ထင္သည္။ေတေဇာဓာတ္သိ မွတ္ျမတ္ေယာဂီ။ (မဟာဆည္ဆရာေတာ္)                                        

 

ဝါေယာဓါတ္

ေထာက္ကန္ျခင္း၊တြန္းကန္ျခင္း (လႈပ္ရွားျခင္း) သေဘာ။ ဝါေယာဓါတ္ သည္ အတူျဖစ္ ဖက္ရုပ္ကလာပ္အစုတို႔ကိုေရြ႕ရွားေစတတ္၊တိုက္လႊင့္တတ္သည္။

ေထာက္ကန္၊လႈပ္ရွား၊ဤနွစ္ပါးေခၚျငား ေလဓာတ္စစ္။(လယ္တီဆရာေတာ္)

ေထာက္ကန္ေထာင့္တင္းေလ်ာ့ျခင္းတမည္၊ယိမ္းယိုင္လႈပ္ရွားေရြ႕သြားတတ္ သည္။သူလိုရာဘက္တြန္းလ်က္ေဆာင္သည္၊ဝါေယာဓာတ္သိမွတ္ျမတ္ေယာဂီ။                                          (မဟာ ဆည္ဆရာေတာ္)                                        

                                                                

စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ဝါေယာဓာတ္မို႔ပါဠိလိုစိတၲဇဝါေယာဓာတ္လို႔ေခၚသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေလ်ာင္းရင္လည္း 

ဝါေယာဓာတ္ကေလ်ာင္းတယ္၊ထိုင္ရင္လည္းဝါ ေယာဓာတ္ကထိုင္တယ္၊ရပ္ရင္ဝါေယာဓာတ္ကရပ္တယ္၊

သြားရင္ဝါေယာဓာတ္ ကသြားတယ္လို႔ဥဏ္ကသိေပးလိုက္ရင္ ငါ၊သူ၊ဆိုတာေပ်ာက္တာဘဲ။ ခဏရႈရင္

ခဏေပ်ာက္၊ၾကာၾကာရႈရင္ၾကာၾကာေပ်ာက္။ဒီထက္ၾကာၾကာရႈလို႔အခ်ိန္က်လာ ၿပီဆိုရင္ငါဆြဲဒိ႒ိိိိ

ေပ်ာက္ၿပီးမဂ္ဖိုလ္ရတာဘဲ။ ဒီဓာတ္ၾကီးေလးပါးဟာသူတို႔ကို ဘယ္ေလာက္ဂရုစိုက္လုပ္ေကြ်းေနေန         

တစ္ေန႔ေတာ့ကိုယ့္ကိုေသေအာင္ျပန္ ကိုက္သတ္တဲ့ ေျမြေတြလိုဘဲ။ဒါေၾကာင့္ဘယ္ဘဝကို ဆုေတာင္း

ေတာင္းကိုယ့္ကို ျပန္ကိုက္သတ္ မဲ့ေျမြေလးေကာင္ကိုရရပါလို၏လို႔ဆုေတာင္းတာနဲ႔အတူတူဘဲ။

ေတာင္ပုလုဆရာေတာ္

မသိ-အဝိဇၨာ၊သိ-ဝိဇၨာ ၊နွစ္ျဖာခြဲေဝမွတ္ ၊                                              
မသိလွ်င္ပတ္ ၊သိလွ်င္ျပတ္ ၊ပဋိစၥသမုပၸါဒ္။                         

 

ကင္ဆာေရာဂါေတြနဲ႔ေသရတာခက္မာတဲ့ပထဝီေျမြကိုက္တာ။ ဝမ္းဗိုလ္ႀကီးေဖါင္းကားၿပီးေသရတာအာေပါေျမြကိုက္တာ။                အဖ်ားေတြလြန္ေသတာေတေဇာေျမြကိုက္တာ။                       ဦးေႏွက္ေသြးေၾကာျပတ္တာဝါေယာေျမြကိုက္တာ။           

သာဝကာဟိစတုႏံၷဓာတူနံဧကေဒသေမဝ၊သမၼသိတြာနိဗၺာနံ ပါပုဏႏၱိ။

အဓိပၸါယ္။ ပထဝီ၊အာေပါ၊ေတေဇာ၊ဝါေယာဟုဆိုအပ္ေသာဓာတ္ႀကီးေလးပါးတို႔တြင္
တစ္ပါးပါးကိုပုဂိၢဳလ္၊သတၲဝါေပ်ာက္ေအာင္ဆင္ျခင္ႏိုင္လွ်င္နိဗၺာန္ေရာက္နိုင္သည္။

တိကအဂၤုတၲိဳရ္ပါဠိေတာ္တြင္-

ပထဝီဓါတုယာဝါ၊အာေပါဓါတုယာဝါ၊
ေတေဇာဓါတုယာဝါ၊ဝါေယာဓါတုယာဝါ။
ေတေနဝဓေမၼ အဝစၥ  ပသာေဒန သမၸႏၷာဂေတာ၊ 
အရိယာသာဝေကာ နိရယံဝါ တိရစၦာန ေယာနိယံဝါ၊
ေပတၲိ ဝိသယံဝါ ဥပပဇၨိႆတိ။

ပထဝီဓါတ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊အာေပါဓါတ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ေတေဇာ

ဓါတ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ဝါေယာဓါတ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္းထိုတရားတို႔                             

သည္အမႈန္အမႊား၊အရည္အဖတ္ဟူ ဘာမွမရွိ။သေဘာတရားမွ်သာဟုယံုၾကည္

ေသာသဒၶါတရားႏွင့္ျပည့္စံုေသာအရိယာတပည့္သည္ငရဲဘံုသို႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊             

တိရစၦာန္ဘံုသို႔ေသာ္လည္းေကာင္းျပိတၲာဘံုသို႔ေသာ္လည္းေကာင္းမက်ေရာက္။

ထိုပထဝီဓာတ္သည္မာသေဘာေပ်ာ့သေဘာဟုလကၡဏာႏွစ္ခုရွိ၏ထိုေၾကာင့္                               

မာတာေတြ႔ေတြ႔၊ေပ်ာ့တာေတြ႔ေတြ႔ပထဝီဓာတ္ဟုသိရမည္ပရမတ္တရား

မွန္သမွ်သည္တကယ့္အရွိတရားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ဖ်က္ေသာ္လည္းမပ်က္၊ေဖ်ာက္             

ေသာ္လည္းမေပ်ာက္ေပ၊နာမည္ေပးထားေသာပညတ္တရားမ်ားကားတကယ္မရွိ

ေသာေၾကာင့္ဖ်က္လွ်င္လည္းပ်က္၏ေဖ်ာက္လွ်င္လည္းေပ်ာက္သည္။

ဥပမာ။ေၾကး လက္စြပ္ဟူေသာပညတ္ကိုလက္စြပ္တစ္ကြင္းလံုးတြင္ဘယ္ေနရာမွရွာမေတြ႔။                

မာေသာသေဘာတရားရွိေသာပထဝီဓာတ္ကိုသာေတြ႔ေတာ့၏။ဤအျမင္ကိုေရာက္မွ

သမၼာဒိဠိမွန္ေသာအျမင္ဟုဆိုရသည္။ မဂၢင္ရွစ္ပါးတြင္ဤအျမင္မွန္ဥဏ္ပညာသည္

အေရးႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ အျမင္မွန္သည္ႏွင့္အေတြးမွန္၊အလုပ္မွန္စေသာက်န္ မဂၢင္မ်ား

အကုန္လံုးတစ္ၿပိဳင္နက္ဝင္သြားၿပီးမဂ္ဖိုလ္ရေႀကာင္းတည္း။

သမၼာ ဒိဠိႏွင့္သမၼာသကၤပၸ(ၾကံစည္ျခင္း၊ေတြးျခင္း=ဟူသည္ရုပ္နာမ္ေပၚသို႕စိတ္ေရာက္

ရန္စိတ္ကိုတင္ေပးျခင္း)ကို ဝိဇၨာမဂၢင္ဟုေခၚသည္။သိရမည့္မဂၢင္ဟုဆိုလိုသည္။

က်န္မဂၢင္(၆)ပါးကိုကားစရဏမဂၢင္က်င့္ရမည့္တရားတည္း။ကြ်ဲကူးေရပါဟူေသာ

စကားအတိုင္းသိရမည့္မဂၢင္ကိုေသခ်ာသိလိုက္သည္ႏွင့္က်င့္ရမည့္မဂၢင္မ်ားလည္း

တစ္ခါတည္းပါသြားၾကသည္။အသိဥဏ္တြင္ျပတ္သားစြာသိသြားလွ်င္မိမိခႏၶာေပၚ

တြင္ပထဝီ ဓာတ္သေဘာကိုတင္၍ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းရမည္ဤသို႔ဆင္ျခင္းပြါးမ်ား

ျခင္းကိုေယာနိေသာမနသိကာရ(အရွိကိုအရွိအတိုင္းသိျခင္း)ဟုလည္းေခၚသည္။

ဓမၼာႏုဓမၼပဋိပတ္လည္းေခၚ၏ဤႏွစ္ခ်က္ထဲသို႔သပၸဳရိသူပနိႆယ၊သဒၶမၼသဝန

ႏွစ္ခ်က္ထပ္ထည့္လွ်င္ေသာတာပန္တည္ဖို႔အဂၤါေလးခ်က္ျပည့္သြားသည္။

သပၸဳရိသူပနိႆယဟူသည္ခႏၶာငါးပါးရုပ္နာမ္တရားအေပၚငါစြဲဒိဠိျပဳတ္ေအာင္ေဟာ

ေပးနိုင္သူကိုဆိုလိုသည္သဒၶမၼသဝနဟူသည္ငါစြဲျပဳတ္ေၾကာင္းပရမတ္တရားဓါတ္

တရားတို႔ကိုစိတ္ပါဝင္စားစြာနာရမည္ဟုဆိုလိုသည္။ဝိပႆနာတရားရႈပြါးမည့္သူ

သည္ငါစြဲျပဳတ္ေၾကာင္းပရမတ္တရား၊ဓါတ္တရားကိုနာၾကားဖို႔သည္အသက္တမွ်

အေရးႀကီးသည္အရူပျဗဟၼာမ်ားတြင္ရုပ္တရားမရွိ၍နားမပါ၊နားမပါ၍တရားမ

နာရေသာေျကာင့္ထိုဘံုတြင္ေသာတာပန္မတည္နိုင္ျခင္းျဖစ္သည္ထိုေၾကာင့္                                                   

ပညတ္၊ပရမတ္သိဖို႔တရားနာျခင္း(တရားစာဖတ္ျခင္းသည္ပထမ၊သိသည့္အတိုင္း                

က်င့္ျခင္းသည္ဒုတိယျဖစ္၏။ပရမတ္ျဖစ္ေသာရုပ္တရား၊နာမ္တရားတို႔၏အျဖစ္အပ်က္ကို

ရႈပြါးနိုင္မွဝိပႆနာေခၚသည္။ဝိပႆနာကိုပြါးမွသာလွ်င္မဂ္ဖိုလ္ရမည္။

ကိုယ္တြင္ထိုးထားေသာထိုး ကြင္းမ်ားႏွင့္ဆုပ္ကိုင္၍ရေသာလူကိုယ္ႀကီးတစ္ခုလံုးသည္

ရုပ္ပညတ္ျဖစ္သည္။ထိုပညတ္ကိုယ္ႀကီးကား လမ္းေလးတြင္ခ်ထားေသာ  သစ္တံုးႏွင့္ ဘာမွ       

မထူးေပ။သစ္တံုးကိုေျမႀကီးထဲျမဳပ္ထားလွ်င္လအတန္ၾကာမွေဆြးေျမ႔ပ်က္စီးသကဲ့

သို႔လူ၏ကိုယ္လံုးကိုေျမႀကီးထဲျမဳပ္ထားလွ်င္လဲလအတန္ၾကာမွသာေဆြးေျမ႔ပ်က္

စီးမည္ျဖစ္သည္။ပညတ္ရုပ္ျခင္းတူေသာေၾကာင့္တည္းဗုဒၶကားထိုပညတ္ရုပ္ကို

အနိစၥဟုေဟာျခင္းမဟုတ္တစ္စကၠန္႔လွ်င္အႀကိမ္ေပါင္းကုေဋေျခာက္ေထာင္နီး

ပါးပ်က္ေနသည့္ပရမတ္ရုပ္ကိုသာအနိစၥဟုေဟာျခင္းျဖစ္သည္။ထိုပရမတ္ရုပ္

တရားသည္သေဘာတရားမွ်သာရွိသည္ျဖစ္၍ကိုင္၍ျပဳ၍ရစေကာင္းေသာတရား

မဟုတ္ေခ်ဤအခ်က္သည္ဝိပႆနာရႈသူမ်ားအတြက္အေရးႀကီးသျဖင့္ဥပမာထပ္

ျပအံ့။လူ၏ပညတ္ကိုယ္ႀကီးသည္တီဗြီဖန္သားျပင္ႏွင့္တူသည္။ပညတ္ကိုယ္ေပၚ

တြင္တရစပ္ျဖစ္ပ်က္ေနေသာပရမတ္ရုပ္နာမ္တရားမ်ားသည္တီဗြီဖန္သားျပင္

ေပၚတြင္ထင္လာေသာလူရိပ္၊ေတာရိပ္မ်ားႏွင့္တူသည္တီဗြီဖန္သားျပင္ေပၚတြင္

ထင္လာေသာလူရိပ္၊ေတာရိပ္မ်ားသည္အမႈန္အမႊားအရည္အဖတ္တစ္ခုမွမရွိ။

အရိပ္ထင္ေသာသေဘာတရားသာရွိသည္။ထိုအရိပ္တို႔ကိုကိုင္၍မရ။ကိုင္ၾကည့္လွ်င္

တီဗြီဖန္သားျပင္ကိုသာကိုင္မိမည္။ထို႔အတူတစ္စကၠန္႔မွ်မတည္နိုင္ဘဲတရစပ္ျဖစ္

ပ်က္ေနေသာပရမတ္ရုပ္နာမ္တရားမ်ားကိုလည္းထိ၍ကိုင္၍မရနိုင္။ထိၾကည့္

ကိုင္ ၾကည့္လွ်င္ပညတ္ရုပ္ႀကီးကိုသာကိုင္မိမည္ပရမတ္ရုပ္နာမ္တရားတို႔သည္

လည္းအတံုး၊အလံုး၊အခဲ၊အရည္အဖတ္၊အမႈန္အမႊားဘာမွမရွိဘဲပထဝီဓာတ္ဆို

လွ်င္မာသေဘာ၊ေပ်ာ့သေဘာ၊စိတ္ဆိုလွ်င္သိတတ္ေသာသေဘာမွ်သာရွိေသာ

ေၾကာင့္သာတည္းပရမတ္ရုပ္နာမ္တရားတို႔၏အျဖစ္အပ်က္သည္ျမန္လြန္းအား

ႀကီးသျဖင့္ပကတိမ်က္စိျဖင့္မျမင္နိုင္၊ဥဏ္မ်က္စိျဖင့္သာျမင္နိုင္သည္။တစ္နာရီ

ခံဖေယာင္းတိုင္တစ္တိုင္ကိုညရွစ္နာရီတြင္စထြန္းသည္။ပကတိမ်က္စိျဖင့္ၾကည့္

လွ်င္ရွစ္နာရီကစ၍ေတာက္ေလာင္ေနေသာဖေယာင္းမီးေလးသည္ကိုးနာရီထိုး

သည္အထိတစ္ဆက္တည္းဟုထင္စရာျဖစ္သည္။

 

စိတ္ပရမတ္။

ဝိပႆနာရႈမည့္ေယာဂီအေနျဖင့္စိတ္အားလံုး(အက်ဥ္း၈၉၊အက်ယ္၁၂၁ပါးလံုး)

သိရန္မလို။အာရံုသိစိတ္ေျခာက္ပါးကိုသိလွ်င္ပင္လံုေလာက္ေပၿပီ။ၾကည့္စရာအ

ဆင္းတစ္ခုခုကိုျမင္လိုက္သည္ႏွင့္သိသြား၏။ယင္းကိုျမင္သိစိတ္ဟုေခၚ၏အသံ

တစ္ခုခုကိုၾကားသည္ႏွင့္ဒါဘာသံဘဲဟုသိသြား၏။ယင္းကိုၾကားသိစိတ္ဟုေခၚ၏

အနံ႔တစ္ခုခုကိုနံသည္ႏွင့္ဒါဘာနံ႔ဘဲဟုသိသြားသည္။ယင္းကိုနံသိစိတ္ဟုေခၚ၏။

အရသာတစ္ခုခုကိုစားလိုက္သည္ႏွင့္ဒါဘာအရသာဘဲဟုသိသြားသည္။ယင္းကို

စားသိစိတ္ ဟုေခၚသည္။ကိုယ္၊လက္၊ေျခတစ္ခုခုႏွင့္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ထိလိုက္

သည္ႏွင့္သိသြားသည္။ယင္းကိုထိသိစိတ္ဟုေခၚသည္။အာရံံုတစ္ခုခုကိုေတြးေတာ

ႀကံစည္လိုက္သည္ႏွင့္သိသြားသည္။ယင္းကိုေတြးႀကံသိစိတ္ဟုေခၚသည္။ေယာဂီ

သႏၱာန္တြင္ယင္းစိတ္ေျခာက္မ်ိဳးတစ္မ်ိဳးၿပီးတစ္မ်ိဳးတရစပ္ျဖစ္ပ်က္လွ်က္ရွိသည္။

အိပ္ခ်ိန္တြင္သာခဏနားသည္။ျမင္စိတ္သည္တစ္စကၠန္႔လွ်င္အႀကိမ္ေပါင္းကုေဋ

တစ္သိန္းျဖစ္ၿပီးပ်က္၏။က်န္စိတ္မ်ားလဲထို႔အတူပင္။သိစိတ္ေျခာက္ပါးသည္ကိုယ္

ေတြ႔ျဖစ္သျဖင့္တကယ့္အရွိတရားမ်ားျဖစ္၍သေဘာေပါက္လက္ခံေလာက္ၿပီ။

မာဃေဒဝ

စိတ္ဟုမည္ျငား၊ ဤတစ္ပါးမွ်၊
တရားကိုယ္က်ပ္၊ ေစာင့္စည္းကြပ္က၊
လူ့ရပ္နတ္ရြာ၊ျဗဟၼာနိဗၺာန၊္                    
ေရာက္ေၾကာင္းမွန္၏။


ေစတသိတ္ပရမတ္။

စိတ္ကိုမွီ၍ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင့္ေစတသိတ္ဟုေခၚသည္။ ၅၂ ပါးရွိသည္။တစ္ခု

ႏွင့္တစ္ခု သေဘာလကၡဏာကြဲျပားေသာေၾကာင့္၎တို႔ကိုတစ္ခုတည္း ေပါင္း၍                              
မရ။

ေစတသိတ္ကစိတ္ကိုခ်ယ္လွယ္ပံု-လူတစ္ေယာက္ကိုျမင္လိုက္ရသာအခါစိတ္က

သိရံုသာသိသည္။ စိတ္ကသိရံုမွ်ျဖင့္ကုသိုလ္၊အကုသိုလ္မျဖစ္ေသး။ ထိုျမင္ရ

ေသာသူေခ်ာလွ်င္ (ဝါ) မိမိေကာင္းက်ိဳးကိုေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္လွ်င္ ႏွစ္သက္ေသာ

ေလာဘစိတ္ေပၚလာသည္ထိုေလာဘေစတသိတ္ျဖင့္ေပါင္းမိသျဖင့္နဂိုကျဖဴစင္

ေသာ၊သိရံုသာသိေသာျမင္စိတ္သည္ေလာဘစိတ္ျဖစ္သြားသည္။ထိုလူကအရုပ္ဆိုး

လွ်င္ (ဝါ) မိမိအက်ိဳးကိုဖ်က္ဆီးခဲ့သူျဖစ္လွ်င္ေဒါသစိတ္ေပၚလာသည္ထိုေဒါသ

ေစတသိတ္ျဖင့္ေပါင္းမိသျဖင့္နဂိုကျဖဴစင္ေသာျမင္စိတ္သည္ေဒါသစိတ္ျဖစ္သြားသည္။

ေခ်ာလည္းမေခ်ာ၊ ရုပ္လည္းမဆိုး၊မိမိအက်ိဳးပြါးကိုေဆာင္သူလည္း မဟုတ္၊

ဖ်က္ဆီးသူလည္းမဟုတ္လွ်င္ လူဟုအသိမွားေသာေမာဟ ေစတစိတ္ျဖစ္၏။

လူသည္ပရမတ္အရ မရွိေသာတရားျဖစ္သည္။ မရွိေသာလူကို  ရွိသည္ဟုအသိမွား

လိုက္သည့္အတြက္ေမာဟေစတစိတ္ျဖစ္ရ ျခင္းျဖစ္သည္။ထိုေမာဟေစတသိတ္

ျဖင့္ေပါင္းမိသျဖင့္နဂိုကျဖဴစင္ေသာအဆင္းဟုသိရံုသာသိေသာျမင္စိတ္သည္

ေမာဟစိတ္ျဖစ္သြားသည္ထိုေၾကာင့္ေစတသိတ္သည္လည္းတကယ္ထင္းရွားရွိ

ေသာပရမတ္တရားမ်ားျဖစ္၏။

 

ဓမၼဒူတအရွင္ပညာေဇာတ။
ကမၻာကုန္လံုးက်ဥ္းခ်ံဳးေသာခါ၊ရုပ္နာမ္ကိုထားတျခားမပါ၊
သိတတ္ညႊတ္တတ္ေခၚမွတ္နာမ္သာ၊မသိတတ္ရုပ္ မွတ္ ေဖါက္ျပန္တာ၊   
ရုပ္ကတျခားနာမ္ကတျဖာ၊အေၾကာင္းျပဳလို႔ေပါင္းစုမွီရာ၊
ခ်င္းခ်င္းမွီရယွဥ္ၾကမကြာ၊နာမ္ကသြား၊ရုပ္မ်ားပါရရွာ။
နာမ္ေၾကာင္းရုပ္က်ိဳးေခၚရိုးတစ္ျဖာ၊ေၾကာင္းက်ိဳးႏွစ္ရပ္ဆက္စပ္ေနတာ၊

သတိထားရႈပြါးရွင္းေအာင္သာ။

ေလွကိုလူစီးခရီးျမစ္ညာ၊ေလွာ္ခတ္ကုန္ဘိသြားသည့္ပမာ၊
ရုပ္ကိုမွီျငားနာမ္မ်ားျဖစ္လာ၊နာမ္မွီစြဲရုပ္လည္းျဖစ္ရပါ။
ရုပ္ကို ေလွထား၊ေလွာ္သားနာမ္သာ၊ဥဏ္တရားကစီးသြားသူပါ၊
ရုပ္နာမ္အရွိမွန္သိဥဏ္လာ၊ၿငီးေငြ႔ပ်င္းလိုကင္းမဂ္လာ၊
တံလွ်ပ္အလား ေရသားေရမွာ၊ေနေရာင္ထိေရာက္ ႏွင္းေပါက္ပမာ၊

အပ္ဖ်ားမံုညင္းတင္ျခင္းတူတာ၊ျဖစ္ပ်က္ခ်ဳပ္၊နာမ္ရုပ္သဘာဝါ၊မရွိရာမွျဖစ္ၾကလွ်င္စြာ၊
မရွိရာသို႔ျမန္းလို႔ခ်ဳပ္ရွာ၊

ေကာင္ကင္တစ္ေခတ္လွ်ပ္စစ္ပမာ၊ျဖစ္ပ်က္ခ်ဳပ္နာမ္ရုပ္သေဘာပါ။

က်မ္းကိုး
၁။ေမတၱာရွင္ဆရာေတာ္၏ပညာသိႏွင့္သညာသိ။
၂။ ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္၏ဗုဒၶအဘိဓမၼာ။